De prioriteiten van de AFM in 2023

De AFM heeft op 12 januari 2023 haar agenda voor 2023 gepubliceerd. De agenda beschrijft de trends en risico’s in de financiële sector en licht de prioriteiten en activiteiten voor de AFM voor het komende jaar toe. Deze prioriteiten komen voort uit de vernieuwde AFM Strategie 2023-2026, die ook is gepubliceerd. Hieronder zullen wij enkele interessante punten bespreken uit zowel de meerjarenstrategie van de AFM, als de concrete agenda voor het komende (toezicht)jaar. Hierbij richten wij ons op:

 

1. financiële dienstverleners (denk aan adviseurs, bemiddelaars en gevolmachtigde agenten;
2. de kapitaalmarkten; en
3. de assetmanagementsector.

 

1. Financiële dienstverleners

 

Strategie 2023-2026 

De AFM geeft aan dat de sector de afgelopen jaren belangrijke stappen heeft gezet om het belang van de klant centraler te stellen. De AFM vindt het belangrijk dat de sector goede financiële producten op een zorgvuldige manier aan de juiste doelgroep aanbiedt. Aan product governance is de sector daarom al wel redelijk gewend. Het is ook van belang dat klanten met passend advies worden geholpen bij het maken van complexe keuzes. Er moet doorlopend aandacht zijn voor de klant, ook na afsluiting van het financiële product of dienst. De AFM zal de aankomende jaren veel van haar capaciteit aan deze basisgedachte blijven besteden.

 

Wat betreft digitalisering geeft de AFM aan dat het aan financiële dienstverleners is om de risico’s van digitalisering te beheersen, en om te zorgen dat het klantbelang centraal blijft staan. Verantwoord omgaan met het verzamelen van klantdata en artificial intelligence (AI) vraagt om een beheerste bedrijfsvoering en adequate risicobeheersing. Om goed toezicht te kunnen houden op een digitale sector moet de AFM haar eigen datapositie ook verbeteren. Overigens heeft de AFM in haar document met Marktindrukken 2022 opgemerkt dat grote(re) financiële ondernemingen zich moeten voorbereiden op nieuwe wetgeving rondom digitale beveiliging om zichzelf en klanten te beschermen. Deze verplichtingen worden opgelegd in de Digital Operational Resilience Act (DORA). Hoewel DORA

alleen van toepassing is op de grotere FD’ers met meer dan 250 fte’s, is de AFM van mening dat DORA ook als raamwerk kan dienen voor de (proportionele) inrichting van de ICT-beheersing van kleinere en daarmee alle ondernemingen.

 

Op het gebied van duurzaamheid ziet de AFM mogelijke risico’s in gebrekkige duurzaamheidstransparantie, greenwashing, onverzekerbaarheid en de waardedaling van stranded assets. De AFM wil dat de sector het klantbelang voorop blijft stellen bij verduurzaming. De AFM zal in de komende jaren in haar toezicht van guidance naar handhaving gaan bewegen waar dat nodig is.

 

Agenda 2023 

De AFM wil met haar toezicht op financieel dienstverlening, onder meer, het volgende bereiken in 2023:

 

• Financieel dienstverleners voorkomen overkreditering, in het bijzonder in het licht van de stijgende rentes en inflatie.
• Het risico op on(der)verzekering moet worden verlaagd.
• Dienstverleners mogen hun zorgplicht niet uit het oog verliezen, ook niet na het afsluiten van een product (nazorg);
• Digitalisering wordt ingezet in het belang van de klant. Dat betekent dat de dienstverlening toegankelijker wordt zonder dat waarborgen voor het klantbelang uit het oog worden verloren (ook bij execution only). De sturing die uitgaat van apps en websites, het gebruik van klantdata en online marketing, het productaanbod en het personaliseren van verzekeringspremies dragen bij aan het welzijn van klanten;
• Financieel dienstverleners voldoen aan nieuwe wetgeving op gebied van duurzaamheid die in januari in werking is getreden. Het risico op greenwashing wordt daardoor tegengegaan en consumenten worden geholpen bij het maken van een gefundeerde keuze bij de invulling van hun duurzaamheidswensen passen.

 

In de Agenda 2023 geeft de AFM aan dat ze zich, onder andere, zal richten op neo-brokers die actief zijn in Nederland. Het doel is te onderzoeken of de neo-brokers het klantbelang centraal stellen bij de distributie en verkoop van beleggingsproducten.

 

Ook zal de AFM onderzoeken hoe het toezicht op aanbieders van Buy Noy Pay Later moet worden ingericht. Op het gebied van duurzaamheid zal de AFM een eerste onderzoek doen naar hoe adviseurs en vermogensbeheerders de duurzaamheidsvoorkeuren van het klanten uitvragen. Overigens heeft de minister van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen in de antwoorden op Kamervragen over BNPL zich op 24 januari in zeer ferme bewoordingen uitgelaten over de noodzaak van (zelf)regulering van die betaaloptie, zeker waar deze aan jongeren worden aangeboden.

 

2. Kapitaalmarkten

 

Strategie 2023-2026 

De rol van de AFM als toezichthouder is, mede door Brexit, belangrijker geworden. De AFM geeft de aankomende jaren prioriteit aan de aanpak van platformoverstijgend marktmisbruik. Dit vereist van marktpartijen dat de kwaliteit van de data die zij dienen aan te leveren verder verbetert.

 

Ook ziet de AFM dat de operationele risico’s zijn toegenomen gezien de centrale rol van IT-processen binnen de ondernemingen die het financiële systemen laten functioneren. In de ogen van de AFM is de wet- en regelgeving daar nog niet voldoende op aangepast. DORA, IFR en IFD geven de AFM meer mogelijkheden om de risico’s rondom de beheerste en integere bedrijfsvoering te adresseren, waaronder op het gebied van uitbesteding en het waarborgen van cybersecurity. De AFM zal de aankomende jaren extra aandacht schenken aan het toezicht op de operationele betrouwbaarheid en beheerste bedrijfsvoering van de instellingen met marktrelevantie.

 

Agenda 2023 

De AFM heeft, onder meer, de volgende doestellingen voor het jaar 2023 wat betreft haar toezicht op de kapitaalmarkten:

 

• Partijen verbeteren de naleving van hun transactierapportageverplichtingen en meldingsverplichtingen;
• De handelsketen blijft betrouwbaar en robuust, ook binnen de huidige (geopolitieke) ontwikkelingen in de markt en met de komst van nieuwe technieken;
• De markt is voorbereid op nieuwe wet- en regelgeving, zoals DORA, IFR/IFD, en duurzaamheidsregels;
• Instellingen informeren beleggers tijdig en juist, ook over niet-financiële informatie en informatie over ESG.

 

Door samen te werken met collega-toezichthouders en het uitvoeren van toezichtonderzoek probeert de AFM het komende jaar haar kennis te vergroten op het gebied van platformoverstijgend marktmisbruik, algoritmische handel en machine learning. Ook gaat de AFM themaonderzoeken starten bij handelaren voor eigenrekening, handelsplatformen en post-trade partijen, ook op het gebied van informatiebeveiliging, algoritmische handel, beloningsbeleid of cultuur van de organisatie.

 

Voor het toezicht op prospectussen legt de AFM de nadruk op duurzame financiële producten. De AFM wil voorkomen dat uitgevende instellingen en financiële marktpartijen zichzelf en/of hun financiële producten als ‘groen’ afficheren, terwijl ze dit in werkelijkheid niet zijn. Ook zal de AFM onderzoek doen naar ESG-benchmarks en de transparantie van nieuwe financiële producten, zoals Green bonds en Sustainability linked bonds.

 

3. Asset management

 

Strategie 2023-2026 

De aankomende jaren heeft een aantal ontwikkelingen impact op de sector en de manier waarop de AFM toezicht houdt op de sector. Nieuwe regelgeving stelt hogere eisen aan de bedrijfsvoering, waaronder op het gebied van verduurzaming en digitale weerbaarheid. Ook de toenemende uitbesteding van bedrijfsactiviteiten vraagt meer van de bedrijfsvoering. De uitbesteding van activiteiten mag echter nooit leiden tot het verliezen van controle en overzicht.

 

Ook de veranderende marktomstandigheden hebben invloed op de sector. De AFM ziet bijvoorbeeld een consolidatieslag in de sector, toenemende beleggingen in illiquide beleggingen, technologische ontwikkelingen en cybercriminaliteit, en aandacht voor witwassen en terrorismefinanciering. De AFM wijst ook op de pensioentransitie en duurzaamheidstransitie die veel van de sector vragen.

 

Agenda 2023 

In 2023 wil de AFM het volgende bereikt hebben in haar toezicht:

 

• Beheerders hebben hun beheerste bedrijfsvoering op orde;
• Bij uitbesteding hebben zij grip op de gehele keten;
• De sector is tijdig voorbereid op de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel;
• Het toezicht op de naleving van nieuwe duurzaamheidsregels zorgt voor de verdere transitie naar een duurzame financiële sector;
• De sector is voorbereid op nieuwe wet- en regelgeving, zoals DORA en de recent ingevoerde IFR/IFD regels; en
• De sector heeft de effecten van digitaliseren en het gebruik van nieuwe technologieën onder controle.

 

De AFM kondigt in haar agenda aan dat ze thematische onderzoeken zal gaan uitvoeren naar de integere en beheerste bedrijfsvoering aspecten van de sector, bijvoorbeeld in- en extern uitbesteden van diensten. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de uitbesteding van diensten binnen (internationale) groepen.

Ook in de assetmanagementsector de AFM gaan toezien op de naleving van de SFDR en zet ze in op het tegengaan van greenwashing, en gaat de AFM zich (en de sector) voorbereiden op nieuwe regelgeving zoals DORA en MiCAR door bijvoorbeeld het opstellen van richtsnoeren.

 

4. Hoe kunnen marktpartijen hierop anticiperen?

 

De meerjarenstrategie 2023-2026 geven een goed beeld van de onderwerpen waarop de AFM het komende jaar (en de komende jaren) haar aandacht vestigt. Dat betekent dus voor marktpartijen dat ook zij zich extra bewust moeten zijn van de noodzaak tot compliance ten aanzien van deze onderwerpen. Die compliance begin met kennis. Wat wordt er eigenlijk precies van mij verwacht? Dat is niet alleen relevant voor de compliance officer, maar ook voor het bestuur en de commissarissen. Awareness en kennis moet in elk orgaan binnen de organisatie op een proportionele manier aanwezig zijn. To do’s zijn daarom:

 

• Gebruik de AFM meerjarenstrategie en agenda voor het opstellen van de compliance agenda voor 2023;
• Ga na of binnen de organisatie de juiste kennis en awareness aanwezig is op de betreffende onderwerpen. Organiseer update sessies die zijn toegesneden op de doelgroep. Een risk- en compliance afdeling heeft meer detail nodig dan de bestuurders en commissarissen;
• Check en update beleid, procedures en maatregelen.

 

Heeft u hulp nodig bij het in kaart brengen van de regels voor uw organisatie? Is het handig als bestuurders en/of commissarissen in een (non)exectutives training op de hoogte worden gebracht van de belangrijkste ontwikkelingen? Zou u graag op wel geholpen worden bij het formuleren van beleid? Neem dan contact op met een van onze experts.