Krediet in onzekere tijden
door Nienke van Opbergen
Er is een toenemende aandacht voor de schuldenproblematiek en de rol van kredietverstrekking daarbij en dat zal gelet op de huidige tijd ook nog wel even zo blijven. Het coronavirus raakt niet alleen de gezondheid, maar ook de economie en de persoonlijke financiën. Als gevolg daarvan hebben kredietverstrekkers al betaalpauzes verleend en nemen zij hun verantwoordelijkheid met betrekking tot klanten met betalingsproblemen. Daarnaast is de verwachting dat meer huishoudens een beroep zullen gaan doen op consumptief krediet, juist vanwege betalingsproblemen door de coronacrisis. Om ervoor te zorgen dat aan hen redelijke tarieven worden gerekend, verlaagde de wetgever al de maximale kredietvergoeding (tijdelijk) van 14% naar 10% op jaarbasis. De AFM publiceerde als gevolg van de coronacrisis al het nodige op haar website wat betreft haar verwachtingen ten aanzien van kredietverstrekkers bij betalingsachterstanden.
Zo publiceerde de AFM deze maand aandachtspunten bij betalingsproblemen (bron: website AFM). De AFM verwacht van kredietverstrekkers dat zij zich voorbereiden op betalingsproblemen als gevolg van de coronacrisis en samen met de consument bekijken hoe problemen kunnen worden aangepakt. Zij verwacht onder meer dat kredietverstrekkers beleid hebben ontwikkeld voor de situatie dat een klant zich met een betalingsprobleem meldt en voor het moment dat een betaalpauze afloopt. De situatie van de klant zal moeten worden onderzocht en een oplossing worden gevonden die daarbij past. Verder verwacht de AFM dat beleid is ontwikkeld waarin wordt uitgewerkt hoe kredietverstrekkers samen met de klant werken aan het inlopen van betalingsachterstanden. Het inlopen van een betalingsachterstand mag niet leiden tot tijdelijke overkreditering. Dit zal de kredietverstrekker dus steeds na moeten gaan.
Verder publiceerde de AFM eind april 10 uitgangspunten voor hypotheekaanbieders om hun klanten te helpen bij betalingsproblemen als gevolg van de coronacrisis (bron: website AFM). Een van de uitgangspunten is dat eerst informatie wordt ingewonnen over de financiële positie van de klant voorafgaand aan het aandragen van een oplossing. Als dit niet mogelijk is door de grote aantallen betalingsproblemen, kan eerst voor een algemene oplossing worden gekozen, waarna zo snel mogelijk de relevante informatie bij de klant moet worden ingewonnen en eventueel de gekozen oplossing moet worden aangepast. De AFM stuurt verder aan op duurzaam herstel, dat wil zeggen dat bij het zoeken naar een oplossing voor het betalingsprobleem het klantbelang centraal wordt gesteld en de oplossing ook voor de toekomst oplossing moet bieden. Volgens de AFM voldoet een goede oplossing aan de K(ostenefficiënt)N(uttig)V(eilig)B(egrijpelijk)-criteria. Voorkomen moet worden dat klanten in een gelijke situatie een andere oplossing aangeboden krijgen. Dit betekent dat kredietverstrekkers moeten beschikken over duidelijke procedures en goede informatie en opleiding voor klantmedewerkers.
Er rust aldus een grote verantwoordelijkheid op de schouders van kredietverstrekkers bij het zoeken naar oplossingen voor betalingsproblemen van klanten, die naar verwachting alleen nog maar zal groeien als gevolg van de coronacrisis. Kredietverstrekkers moeten daarbij te allen tijde het klantbelang leidend laten zijn, wat vraagt om een klant specifieke aanpak.
De invloed van de economische gevolgen van de coronacrisis is dus merkbaar voor kredietverstrekkers. Problematische schulden van huishoudens en het verstrekken van krediet heeft duidelijk nog meer aandacht gekregen. Mogelijk gaat dit leiden tot nog andere, nieuwe regels en guidance van wetgever en toezichthouder, zoals wat betreft de te hanteren leennormen voor de vaststelling van de maximale leenruimte. Of mogelijk gaan kredietverstrekkers zelf hun acceptatiecriteria herzien of hebben zij dat al gedaan. Zij zullen in ieder geval de komende tijd naar verwachting nog wel druk zijn met betalingsachterstanden van klanten, terwijl er aan de andere kant naar verwachting meer kredieten zullen worden afgesloten. Wat betreft die kredieten zou dan vervolgens ook wellicht onzeker kunnen zijn of deze wel tijdig worden afgelost. Het zijn onzekere tijden. Kredietverstrekking blijft als gevolg van de coronacrisis in ieder geval nog wel even in de schijnwerpers staan.