Welke visie heeft de minister van Financiën op de financiële sector?

Op 20 januari 2025 stuurde minister Heinen een brief naar de Tweede Kamer met daarin zijn visie op de Nederlandse financiële sector voor 2025 (link). De minister van Financiën presenteert deze visie langs drie hoofdthema’s: (i) goed functionerende markten; (ii) verminderen regeldruk en goed toezicht; en (iii) toegankelijk betalingsverkeer en consumentenbescherming. In dit nieuwsbericht bespreken wij een aantal in het oog springende ambities van de minister.

De minister constateert dat vooral banken zich in een spagaat bevinden tussen conflicterende belangen. Daarom gaat de brief het meeste in op de bankensector. Er volgen nog aanvullende beleidsvoorstellen voor andere delen van de financiële sector, zoals verzekeraars, accountants en financieel adviseurs.

Goed functionerende markten

De minister signaleert in zijn algemeenheid dat het Nederlandse bankenlandschap te geconcentreerd is en te veel vergelijkbare producten aanbiedt. Zo mist de spaarmarkt volgens de minister gezonde concurrentie. De minister heeft als één van de stappen ter verbetering hiervan een onderzoek aangekondigd naar de impact van een verbod op koppelverkoop van een betaal- en spaarrekening, waarna mogelijk een wetsvoorstel volgt.

De brief besteedt ook aandacht aan de weerbaarheid van financiële ondernemingen, met name in het licht van geopolitieke spanningen. De minister wijst in dit verband op een mogelijke uitbreiding van de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet vifo) om ongewenste buitenlandse inmenging in de financiële sector te voorkomen. Naar aanleiding van de kortstondige crisis in de bankensector van 2023 gaat de minister er verder op inzetten dat internationaal en Europees de liquiditeitseisen voor banken en geldmarktfondsen worden aangescherpt.

Verminderen regeldruk en goed toezicht

De minister concludeert dat de witwascontrole door banken is vastgelopen. Deze impasse wordt gekenmerkt door een gebrek aan een duidelijke keuze tussen de drie conflicterende belangen: (i) het voorkomen van witwassen, (ii) het beperken van regeldruk en (iii) het waarborgen van privacy. Uit de brief blijkt enigszins impliciet dat de minister daarbij de eerste twee belangen prioriteit geeft.

De minister belooft in april met een nieuwe AML/CFT aanpak te komen, in samenspraak met de minister van Justitie en Veiligheid. Uit de brief wordt niet duidelijk hoe deze geplande nieuwe aanpak zich zal verhouden tot de nieuwe Wwft-guidance van DNB (link), alsmede tot het AML-pakket wat grotendeels in 2027 in werking treedt.

Ook op het gebied van duurzaamheidsrapportages wil de minister de regeldruk verminderen. Opvallend is dat de Europese Commissie (EC), bij monde van de voorzitter, al eind 2024 het voornemen heeft geuit om tot een omnibuswet voor ESG-rapportage te komen. De minister lijkt dit voornemen dan ook te onderschrijven.

Toegankelijkheid betalingsverkeer en bescherming van de consument

De minister maakt zich (ook) zorgen over de toegankelijkheid van het betalingsverkeer voor groepen mensen waarvoor de digitale ontwikkelingen te snel gaan. De minister laat in de brief de implementatie van de Toegankelijkheidsrichtlijn onbesproken, terwijl de voorschriften die de richtlijn voorschrijft op zijn minst deels de zorgen van de minister kunnen wegnemen.

In het kader van consumentenbescherming spreekt de minister over een versnelde implementatie van Europese wetgeving omtrent BNPL, inclusief een voorstel voor leeftijdsverificatie bij achteraf betalen. Verder gaat de minister onderzoek doen naar risico’s voor (jonge) consumenten bij het handelen in crypto’s en de rol van reclame en (f)influencers. De minister wil ook Europese wetgeving om finfluencers expliciet te verbieden om financiële producten of diensten aan te prijzen van financiële ondernemingen die hiervoor niet de vereiste vergunning hebben.

Conclusie
De thema’s die de minister aansnijdt in zijn brief bestaan uiteraard binnen een bredere context. Voor een uitgebreidere analyse van deze én andere ontwikkelingen voor 2025, verwijzen wij dan ook graag naar de Finnius Vooruitblik 2025 (link).