‘Beating financial crime’ – Europese Commissie presenteert omvangrijk pakket met AML/CFT wetgeving

5 minuten

In mei 2020 schreven wij al over de ambitieuze plannen van de Europese Commissie (EC) om witwaspraktijken en terrorismefinanciering (AML/CFT) op het niveau van de Europese Unie (EU) nog rigoureuzer aan te pakken. Die plannen hebben nu concrete vorm gekregen. De EC heeft namelijk op 20 juli 2021 vier wetgevingsvoorstellen gepresenteerd:

 

  • een voorstel voor een verordening tot oprichting van een nieuwe Europese AML/CFT autoriteit;
  • een voorstel voor een AML/CFT verordening;
  • een voorstel voor een zesde anti-witwasrichtlijn, die de bestaande vierde anti-witwasrichtlijn (zoals gewijzigd door de vijfde anti-witwasrichtlijn) zal vervangen; en
  • een voorstel tot herziening van de verordening betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie.

 

Dit pakket aan wetgevingsvoorstellen zal, indien deze door de Raad en het Europees Parlement wordt aangenomen, leiden tot belangrijke veranderingen in het Europese AML/CFT landschap. Hierna zullen wij per wetgevingsvoorstel kort een aantal in het oog springende elementen aanstippen.

AMLA verordening – Europese AML/CFT autoriteit

 

In de meest uitvoerige van de vier voorstellen (maar liefst 121 pagina’s) stelt de EC voor om een nieuwe Europese AML/CFT autoriteit (AMLA) op te richten. De AMLA moet op grond van de voorgestelde AMLA verordening op 1 januari 2023 het levenslicht gaan zien en zich (onder andere) gaan richten op:

 

  • de coördinatie van toezicht door nationale toezichthouders en onderzoeken door nationale FIU’s;
  • het uitoefenen van direct AML/CFT toezicht op geselecteerde financiële instellingen (bepaalde instellingen met een hoog risicoprofiel en die actief zijn in meerdere lidstaten);
  • het uitoefenen van indirect AML/CFT toezicht op niet-geselecteerde instellingen; en
  • het uitvaardigen van richtsnoeren ten behoeve van een eenduidige toepassing van AML/CFT regels in de EU.

 

De voorgestelde AMLA verordening voorziet in vergaande onderzoeksbevoegdheden en handhavingsmogelijkheden voor de AMLA. De activiteiten van AMLA moeten bekostigd gaan worden uit enerzijds het EU-budget en anderzijds de fees die geselecteerde en bepaalde niet-geselecteerde instellingen jaarlijks aan de AMLA moeten gaan voldoen.

AML/CFT verordening – o.a. regels voor het cliëntenonderzoek

 

Ten tweede introduceert de EC een AML/CFT verordening. In deze voorgestelde verordening worden onder meer de eisen uiteengezet voor het cliëntenonderzoek (CDD), de uitbesteding van AML/CFT taken, de bedrijfsbrede risicobeoordeling, de compliancefunctie en het aan de FIU melden van ongebruikelijke transacties. Deze eisen volgen momenteel grotendeels uit de vierde anti-witwasrichtlijn (AMLD4) zoals gewijzigd door de vijfde anti-witwasrichtlijn (AMLD5). De AML/CFT verordening zal in de toekomst dus de primaire wetgevingsbron worden voor instellingen die onder AML/CFT toezicht vallen.

Een andere in het oog springende verplichting uit de voorgestelde AML/CFT verordening, is het verbod voor handelaren om meer dan EUR 10.000 aan cash te accepteren. Het wordt lidstaten toegestaan deze drempel op een lager bedrag vast te stellen. In Nederland is een voorstel in de maak voor een drempel van EUR 3.000. Zie daarover ook ons eerdere bericht.

Door de EC wordt voorgesteld om de AML/CFT verordening ook van toepassing te laten zijn op ‘crypto-asset service providers’ zoals bedoeld in de voorgestelde MiCA-Verordening. Dit betekent dat in de toekomst een groot deel van de Europese cryptosector onder AML/CFT toezicht zal komen te vallen (op dit moment vallen ­– in ieder geval in Nederland – enkel nog aanbieders van custodial bewaarportemonnees en aanbieders van diensten voor het omwisselen tussen fiat valuta en virtuele valuta onder AML/CFT toezicht).

Als de AML/CFT verordening op enig moment in werking treedt, zal dat betekenen dat veel bepalingen uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme zullen (Wwft) komen te vervallen. Een verordening werkt immers rechtstreeks in alle EU-lidstaten. Het wordt interessant om te zien wat dat zal betekenen voor Nederlandse fenomenen zoals de objectieve meldindicatoren en de relatief lage drempel voor het melden van ongebruikelijke transacties op grond van de subjectieve indicator.

Zesde anti-witwasrichtlijn – o.a. handhaving door nationale toezichthouders

 

Ten derde stelt de EC een zesde anti-witwasrichtlijn (AMLD6) voor. Deze richtlijn, die anders dan de AML/CFT verordening wel eerst in Nederland moet worden geïmplementeerd, moet AMLD4/5 gaan vervangen. Op grond van de voorgestelde AMLD6 mogen lidstaten straks aan de EC voorstellen om ook andere sectoren dan die genoemd in de AML/CFT verordening in hun land onder AML/CFT toezicht te plaatsen. Daarnaast dienen lidstaten straks minimaal elke vier jaar (in Nederland is dit momenteel elke 2 jaar) een nationale AML/CFT-risicobeoordeling uit te voeren. Voorts worden de bepalingen uit AMLD4/5 met betrekking tot het UBO-register en het register voor IBAN-bankrekeningen en kluizen, en de toegang daartoe, in AMLD6 overgenomen met enkele toevoegingen. Verder worden de onderzoeksbevoegdheden en handhavingsmogelijkheden van en samenwerking tussen nationale toezichthouders in dit voorstel uitgewerkt.

Uitbreiding verordening betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie naar crypto-assets

 

Tot slot presenteert de EC een voorgestelde herziening van de verordening betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie. Als gevolg van deze herziening zal de reikwijdte van bedoelde verordening worden uitgebreid naar overmakingen van crypto-assets waarbij een ‘crypto-asset service provider’, zoals bedoeld in de voorgestelde MiCA-Verordening, is betrokken. Dit betekent dat deze crypto-asset service providers bij bepaalde transacties inzake crypto-assets informatie moeten gaan verzamelen en per transactie vastleggen over de verzender en de begunstigde van die transacties. We zijn benieuwd hoe dit in de praktijk zal gaan uitpakken.

Volgende stappen?

 

Het omvangrijke pakket aan voorstellen zal de komende tijd worden beoordeeld door de Raad en het Europees Parlement. Hoe dan ook duurt het, gelet op de door de EC voorgestelde toepassingsdata, nog een aantal jaren voordat de meeste van de voorgestelde maatregelen in werking zullen treden, namelijk eind 2024 op zijn vroegst. Zo streeft de EC ernaar dat de AMLA in 2024 operationeel wordt.