Diverse wijzigingen toezichtregels voor aanbieders, adviseurs en bemiddelaars per 1 juli 2024

Het stond al enige jaren op de agenda van de wetgever én in meerdere Finnius Vooruitblikken, maar eindelijk is duidelijk dat per 1 juli 2024 het Wijzigingsbesluit financiële markten 2023 in werking treedt. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste wijzigingen per marktpartij. Technische wijzigingen en enkele aanvullingen voor beheerders van icbe’s laten we buiten beschouwing.

Adviseurs en bemiddelaars

Verstrekking van geautomatiseerd advies

Kwaliteitseisen voor volledig geautomatiseerd advies zijn per 1 juli 2024 van toepasing. De volgende kwaliteitseisen dienen te waarborgen dat dergelijke adviezen aan dezelfde eisen voldoen als adviezen afgegeven door een natuurlijk persoon:

• het aanwijzen van een/meer verantwoordelijke(n) voor geautomatiseerd advies per financieel product, die vakbekwaam zijn om zelf te adviseren over het product;
• het voorafgaand aan de ingebruikname van het systeem uitvoeren van een analyse of het systeem werkt en of alle adviesonderdelen passen bij en aansluiten op de door de klant verstrekte informatie;
• een periodieke en ad-hoc controle of geautomatiseerde adviezen passen bij en aansluiten op de door de klant verstrekte informatie; eN
• in het geval de geautomatiseerde adviezen niet voldoen aan de wettelijke vereisten van advies:

1. het staken van geautomatiseerde advisering;
2.  controleren van zulke adviezen en andere systemen van automatisch advies; en
3.  het informeren van klanten aan wie zulk advies is verstrekt.

Actieve provisietransparantie bij schadeverzekeringen

Een actieve provisietransparantieplicht wordt geïntroduceerd. Waar voorheen consumenten alleen op verzoek informatie ontvingen over de beloning of vergoeding, die de aanbieder betaalt aan de adviseur of bemiddelaar, zullen deze voortaan actief informatie moeten geven. De nieuwe transparantieplicht geldt niet voor de zakelijke markt.
Bemiddelaars en adviseurs mogen geen provisies verschaffen of ontvangen voor het bemiddelen of adviseren inzake een schadeverzekering, niet zijnde een betalingsbeschermer, individuele arbeidsongeschiktheidsverzekering of overlijdensrisicoverzekering, tenzij het gaat om uitgezonderde provisies. Bonus- of omzetprovisies zijn niet toegestaan.
Afsluit- of doorlopende provisies zijn uitgezonderd van dit verbod, mits aan de voorwaarde wordt voldaan dat, kort gezegd, op verzoek van de cliënt kosteloos mededeling wordt gedaan van de provisies.

Vanaf 1 juli zal tevens gelden dat een adviseur of bemiddelaar die zulke afsluit- of doorlopende provisies ontvangt, aan de consument de volgende informatie verstrekt uiterlijk tegelijk zijn advies, onderscheidenlijk voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst:

•  het bestaan van de provisies;
•  de aard van de provisies; en
•  het bedrag van de provisies of, indien het bedrag nog niet bekend is, een zo nauwkeurig mogelijke indicatie van dat bedrag; of
•  in het geval van provisie in natura, de waarde in het economisch verkeer.

Let dus op dat actieve provisietransparantie van toepassing is op de adviseur of bemiddelaar tegenover consumenten. Dat is een minder omvangrijk begrip dan cliënten, wat voor de meeste verzekeringsregels uit de Wft en het Bgfo geldt.

Aanbieders

Actieve vergoedingentransparantie bij schadeverzekeringen

Voor aanbieders van schadeverzekeringen wordt een vergelijkbare maar minder omvangrijke actieve transparantieplicht geïntroduceerd. Deze plicht geldt tegenover alle cliënten, dus ook voor de zakelijke markt. Een verzekeraar zal voorafgaand aan de totstandkoming van een schadeverzekering naast informatie over zijn rechtsvorm, de schade-afhandelaar en vergoedingen voor werknemers nu ook informatie moeten verstrekken over de kenmerken van zijn dienstverlening en de aard en het bedrag van de vergoedingen die de verzekeraar aan derden, niet zijnde adviseurs of bemiddelaars, betaalt voor het aanbrengen van nieuwe cliënten (zoals lead generators).

Kostprijsmodel

Aanbieders van producten waarvoor een vergelijkingskaart moet worden opgesteld (zoals hypothecair krediet en levensverzekeringen) dienen jaarlijks hun kostprijsmodel te laten controleren door een accountant. De accountant controleert of de advies- en distributiekosten juist en volledig zijn toegerekend aan de financiële producten. De controlefrequentie wordt als volgt verlicht.

De aanbieder moet elk jaar berekenen of de begrote advies- en distributiekosten juist en volledig zijn toegerekend aan het financieel product en daarbij vermelden of daarin sprake is van een materiële wijziging. Als in de tussenliggende jaren geen sprake is van een materiële wijziging, dient de accountant de juistheid van de verklaring te controleren twee jaar na de laatste controle. Wanneer in de tussenliggende jaren daar aanleiding toe is gelet op de aanwezigheid van een materiële wijziging, dient de accountant ook in die jaren de controle uit te voeren.